Geri dönüşüm, bir öğeyi alıp onun tekrar kullanımını hedefleyen, onu çöp olarak ayırmaktansa tekrar üretim sürecine kazandıran bir uygulamadır. Bu işlem fiziksel ve/veya kimyasal süreçleri içerebilir. Mesela plastik şişeler geri dönüştürüldüğü zaman çoğu kez plastiğin içine sızan şeylerin riskinden dolayı, yenilebilecek şeylerle ilgili şişelere/kutulara geri dönüştürülemezler. Sonuç olarak bunlar genellikle halı veya oyuncak olurlar: eninde sonunda ise bunlar atığa dönüşürler. Geri dönüşüm bu şekilde tamamen uzatılmış kaçınılmaz bir sona sahiptir. Sadece atık akışını uzatır ve aynı zamanda malzemenin yaşam döngüsü maliyetini biraz da olsa azaltır.
Yukarı dönüşüm ise bazıları tarafından, sonraki kullanımı için malzemenin kalitesini ve bileşimini bozmadan onu yeniden kullanma olarak tanımlanıyor. Kimileri ise atık materyallerin veya kullanılmayan ürünlerin daha kaliteli veya daha yüksek çevresel değerli yeni materyal ya da ürünlere dönüştürme süreci olarak ifade ediyor. Bunlara örnek olarak da giysilerden cüzdan, paletlerden katlanır sandalye veya tel makaralardan masa yapmayı gösteriyorlar. Ama bunlar geri dönüşüm örnekleridir. Bu malzemelerden hiç biri tedarik zincirinde 'yukarı'ya tekrar dönmezler. Sadece bu şekilde, çöpe gitmeden önce daha uzun bir yol alırlar.
Aslında yukarı dönüşüm, karakteristik değeri bozulmadan esnek, kullanışlı forma geri dönen malzemelerin ömrünce tekrarlayabildiği bir süreçtir. Teneke kutu sodalara yapılan muamele gerçek bir yukarı dönüşüme yakın bir örnektir. Bu alüminyum kaplar eritilebiliyor ve yeni markalarda yeni kutular yapılabiliyor. Bu süreçte yeni baştan yapmak için gereken enerjinin %90'u tasarruf ediliyor. Bu döngü enerji tüketimini azaltarak ve etkin olarak belirli malzemeleri atık akışından çıkararak ebediyen devam edebiliyor. Gazete kağıdı da benzer başarıya ulaşabiliyor.
Aslında yukarı dönüşüm, karakteristik değeri bozulmadan esnek, kullanışlı forma geri dönen malzemelerin ömrünce tekrarlayabildiği bir süreçtir. Teneke kutu sodalara yapılan muamele gerçek bir yukarı dönüşüme yakın bir örnektir. Bu alüminyum kaplar eritilebiliyor ve yeni markalarda yeni kutular yapılabiliyor. Bu süreçte yeni baştan yapmak için gereken enerjinin %90'u tasarruf ediliyor. Bu döngü enerji tüketimini azaltarak ve etkin olarak belirli malzemeleri atık akışından çıkararak ebediyen devam edebiliyor. Gazete kağıdı da benzer başarıya ulaşabiliyor.
_turkce.jpg)
Bu modelde, yukarı dönüşüm hem üretilen atık miktarını, hem de yeni ürün oluşturmak için hammadde olarak toplanan yeni, işlenmemiş malzeme ihtiyacını azaltması açısından önemlidir.
Yukarı dönüşüm gerçekten döngüsel ve dengeli bir süreci temsil ediyor. Eğer tasarıma, ürünün yaşamsal döngüsünün bir çöp sahasında son bulmayacağı amaçlanarak başlanırsa, ürünün çevresel değeri ile ilgili önemli bir adım atılmış olunur.
http://progressivetimes.wordpress.com
http://www.upcyclemagazine.com
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder